Σάββατο 16 Φεβρουαρίου 2013

Υποχονδρίαση: Μήπως είμαι κατά φαντασίαν ασθενής;

Μια αληθινή ιστορία. 
Η Μαρία πείσθηκε να συζητήσει με έναν Ψυχίατρο μετά από μία ακόμα αποτυχημένη προσπάθεια της να ανακαλύψει που οφείλονται τα πολυάριθμα παράπονα υγείας που την ταλαιπωρούσαν αρκετούς μήνες. Είχε επισκεφθεί πολλές φορές Γενικό Παθολόγο, Καρδιολόγο, Γαστρεντερολόγο, και είχε υποβληθεί σε πλήθος εξετάσεων, τις περισσότερες επανειλημμένα, χωρίς κάποια τελεσίδικη διάγνωση.

Η συμπεριφορά της οδηγούσε σε διενέξεις με την οικογένεια της που δεν την καταλάβαιναν, και δεν είχαν άλλη υπομονή με τα παράπονα που εξέφραζε ως προς την υγεία της. Στις συζητήσεις στο σπίτι κυριαρχούσε η έννοια της ασθένειας και του θανάτου, είχε κινητοποιήσει πολλές φορές τον σύζυγο της να επισκεφθούν τμήματα επειγόντων, ενώ οι φίλες της πλέον απέφευγαν αυτήν και τα ατελείωτα παράπονα της.

Τα πρώτα της προβλήματα ξεκίνησαν 2 χρόνια μετά την απώλεια του πατέρα της. Η υγεία του ήταν ήδη επιβαρυμένη από δύο καρδιαγγειακά επεισόδια, όμως χάθηκε απροσδόκητα και μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα από καρκίνο του πνεύμονα. Αρχικά η Μαρία παρουσίασε διάχυτους κοιλιακούς πόνους, δυσκολία στη πέψη και στη κένωση. Είχε αφαιρέσει τη χολή της μετά το τοκετό λίγα χρόνια πριν και φοβόνταν τώρα ότι η εγχείρηση της άφησε κάποιο μόνιμο πρόβλημα. Υπήρχε ακόμη παλαιότερο ιστορικό κεφαλαλγιών που σταδιακά επιδεινώθηκε.

Το κύριο της όμως παράπονο τώρα ήταν η αίσθηση ότι η καρδιά της χτυπούσε πολύ δυνατά, ότι έχανε παλμούς και ότι κάτι απροσδιόριστο δεν πάει καλά. Προσπαθούσε να μετρήσει τη πίεση της, κάτι σχεδόν αδύνατο λόγω του πολύ μεγάλου άγχους όποτε έβλεπε πιεσόμετρο. Είχε περιοδικά επεισόδια όπου αισθάνονταν ότι πνίγεται, πως η καρδιά της θα σταματήσει, και τότε αναζητούσε βοήθεια στα επείγοντα. Δεν υπήρχε πλέον πρακτικά μια περίοδος έστω λίγων ημερών που να αισθάνονταν καλά με τον εαυτό της.



Τι είναι η υποχονδρίαση; 
Απαντά ο Ψυχίατρος, Γεώργιος Φλώρος.

Ο ένας στους είκοσι ασθενείς που επισκέπτονται τα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων μπορεί να υποφέρουν από υποχονδρίαση. Συχνά παραπέμπονται σε ψυχιάτρους, όχι επειδή έχουν μία συγκεκριμένη κλινική εικόνα, αλλά επειδή δεν μπορεί να βρεθεί τίποτε παθολογικό που να συνδέεται με τα παράπονα τους. Παρόλο που η υποχονδρίαση είναι μία από τις παλιότερες Ιατρικές διαγνώσεις, ελάχιστα είναι ξεκάθαρα για την αιτιολογία της. Συνδέεται στο ιστορικό με περιπτώσεις εμπειρίας παρατεταμένης νόσου στην οικογένεια, με πραγματικά επεισόδια άλλων επειγόντων προβλημάτων που όμως επιλύθηκαν, με πολλαπλές διαγνωστικές διαδικασίες ώστε να αποκλειστεί κάποιος πιθανός κίνδυνος, καθώς και με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο.

-Τι χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά ενός υποχόνδριου ατόμου;
Παρόλο που η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων μπορεί να ανησυχήσει σε μία τυπική εβδομάδα για κάποιον πόνο ή άλλο πιθανό σύμπτωμα νόσου, σχεδόν όλοι μας ανακουφιζόμαστε και το ξεχνούμε με μικρή προσπάθεια δική μας ή παρηγοριά και επιβεβαίωση από άλλους. Όχι όμως ο υποχονδριακός ασθενής. Το μυαλό του γεμίζει με εικόνες νοσοκομείων, εξετάσεων, μέχρι και θανάτου. Η προσοχή του εστιάζει στο σώμα του, το ‘επιθεωρεί’ καθημερινά για πιθανά σημάδια ασθένειας.

Πιστεύουν ειλικρινά ότι κάτι κακό τους συμβαίνει και πως πρέπει να βρεθεί όσο το δυνατό γρηγορότερα ώστε να γλυτώσουν. Αν και ο φόβος τους δεν φτάνει στα επίπεδα παραληρήματος, δεν αφορά δηλαδή κάτι εξωπραγματικό και γενικά αποδέχονται τα αποτελέσματα εξετάσεων και αντικειμενικών αποδείξεων απουσίας του προβλήματος, παραμένουν εστιασμένοι στη πιθανότητα ύπαρξης του ‘κακού’, του προβλήματος που απλά δεν έχει ακόμα ονομαστεί επιστημονικά, δεν έχει διαγνωστεί.

Επηρεάζονται βαθιά από περιπτώσεις νόσου στο περιβάλλον τους ή ακόμα και από άτυχους αγνώστους για τους οποίους ακούν στη τηλεόραση. Οι συζητήσεις τους σταδιακά μετατρέπονται σε εξιστορήσεις προβλημάτων υγείας, τωρινών και παρελθουσών, αν και δεν ζητούν ευθέως υποστήριξη ή βοήθεια. Δείχνουν μία μοιρολατρεία στη πίστη τους ότι κάτι κακό τους συμβαίνει ή θα τους συμβεί, όμως απογοητεύονται και όταν δεν τους παίρνουν στα σοβαρά. Παρόλο που οι ίδιοι θέλουν να τους ακούν, οι ίδιοι προσπαθούν να αποφύγουν τον οποιοδήποτε αναφέρει προβλήματα στη ζωή του. Εναλλάσσονται μεταξύ μίας θλιμμένης παραίτησης και του άλλου άκρου, μίας ψευτο-χαρούμενης πρόσοψης με την οποία προσπαθούν να σταματήσουν να σκέφτονται οτιδήποτε μπορεί να τους επηρεάσει αρνητικά.

-Πώς γίνεται η διάγνωση; Πόσο καιρό πρέπει να έχει κάποιος τα συμπτώματα για να θεωρηθεί υποχόνδριος;
Η υποχονδρίαση συνοπτικά έχει τρία προαπαιτούμενα ως διάγνωση – υπερενασχόληση με το σώμα, φόβο μίας συγκεκριμένης ασθένειας και πεποίθηση ύπαρξης της ασθένειας. Αυτά τα συμπτώματα υπάρχουν για περισσότερους από έξι μήνες και μπορεί συχνά να διαρκούν και πολλά έτη. Παραμένει διάγνωση «εξ αποκλεισμού», προϋποθέτει δηλαδή την απουσία άλλων παθήσεων, τόσο σωματικών (που μπορεί να επιβαρύνουν ψυχικά τον ασθενή) όσο και ψυχικών (που αφορούν βαρύτερες κλινικές εικόνες, εγγύτερες στη ψύχωση).
Η τελική επίλυση αυτής της ιδιόμορφης πάθησης είναι αρκετά δύσκολη.
Μεγαλύτερη επιτυχία φαίνεται ότι έχει η γνωστική-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, ενώ περιορισμένες είναι οι αναφορές ως προς την αποτελεσματικότητα της ψυχοφαρμακοθεραπείας. Στόχος του ψυχοθεραπευτή είναι οι γνωστικές στρεβλώσεις που συντηρούν το κύκλο της αέναης αναζήτησης συμπτωμάτων, καθώς και η υπερενασχόληση με το σώμα και τις εσωτερικές αισθήσεις.Μπορεί να είναι χρήσιμη η σταδιακή έκθεση σε αγχογόνα αλλά φυσιολογικά ερεθίσματα που συνδυάζονται στο μυαλό του ασθενή με νόσο, όπως η ταχυκαρδία και η δυσκολία αναπνοής όταν κάποιος κουράζεται. Διδάσκονται ακόμη τεχνικές χαλάρωσης ώστε να διαχειριστεί το άγχος του ο ασθενής και τεχνικές με τις οποίες μπορεί να επαναεστιάσει τη προσοχή του μακριά από τις δυσάρεστες σκέψεις.

Αναζητούνται εναλλακτικοί τρόποι άρθρωσης συναισθημάτων, καθώς αρκετοί ασθενείς όποτε αισθάνονται άσχημα για οτιδήποτε άλλο καταλήγουν να εστιάζουν στα σωματικά επακόλουθα του άγχους τους και της στεναχώριας τους και όχι στο πραγματικό τους λόγο(π.χ τσακώνομαι ή στεναχωριέμαι με το σύζυγο μου, η καρδιά μου χτυπάει δυνατά, μήπως θα πάθω κάτι από καρδιά;)

Παρόλο που η υποχονδρίαση μπορεί να βελτιωθεί αισθητά με κατάλληλη φροντίδα από επαγγελματίες, η πλήρης επίλυση είναι δύσκολη και σπάνια. Συνήθως η νόσος επανέρχεται σε περιόδους στρες, αν και χρειάζεται λιγότερη προσπάθεια ώστε να τεθεί ξανά υπό έλεγχο με τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν στη προηγούμενη περίσταση.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου